- BELGELENDIRME
- FINANS
- GIDA
- TURIZM
- TEKSTİL
- KOZMETİK
Etkinlik Takvimi
- FUAR
- KONFERANS
Duyurular
- 14 Eylül 2020 Pazartesi
HAK Akreditasyonuna KOSGEB’ten Büyük Destek
- 08 Eylül 2020 Salı
Helal Uygunluk Değerlendirme Kuruluşlarında Çalışan / Çalışacak Kişilere Yönelik Teknik Eğitim
- 17 Ağustos 2020 Pazartesi
Helal Gıda Standardı Temel Eğitimi
- 17 Ağustos 2020 Pazartesi
Helal Uygunluk Değerlendirme Kuruluşları için Personel Yetkinlik Kılavuzu
- 03 Aralık 2019 Salı
HAKSİS - Başvuru Sistemi
SıkçaSorulanSorular
1.Akreditasyon nedir?
ISO/IEC 17011 “Uygunluk Değerlendirmesi - Uygunluk Değerlendirme Kuruluşlarını Akredite Eden Akreditasyon Kurumları için Gereklilikler” standardına göre akreditasyon, bir uygunluk değerlendirme kuruluşunun belirli uygunluk değerlendirme görevlerini yerine getirme yetkinliğinin üçüncü kişilerce resmi olarak onaylanmasıdır.7223 sayılı Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanunu’nda yer alan tanımda ise akreditasyon; bir ulusal akreditasyon kurumu tarafından bir uygunluk değerlendirme kuruluşunun, belirli bir uygunluk değerlendirme faaliyetini yerine getirmek üzere ilgili ulusal veya uluslararası standartların belirlediği gerekleri ve uygulanabildiği yerlerde ilgili sektörel düzenlemelerde öngörülen ek gerekleri karşıladığının tespitine ve resmî kabulüne ilişkin kamu faaliyeti olarak ifade edilmektedir.
2. Helal Akreditasyon Nedir?
Helal akreditasyon, helal uygunluk değerlendirme alanında faaliyet gösteren, diğer bir ifade ile helal belgesi veren kuruluşların ulusal ve uluslararası kabul görmüş standartlara göre değerlendirilmesi, yeterliliklerinin onaylanması, düzenli aralıklarla denetlenmesi ve izlenmesidir.
3. Uygunluk Değerlendirmesi (Belgelendirme) Nedir ve Kimler Tarafından Yapılmaktadır?
Uygunluk değerlendirmesi; Ürün, süreç, hizmet, sistem, kişi veya kuruluşa ilişkin belirli şartların yerine getirilip getirilmediğini gösteren süreci, uygunluk değerlendirme kuruluşu ise kalibrasyon, deney, belgelendirme, muayene, test, doğrulama, referans malzeme üretimi ve yeterlilik deneyi sağlama da dahil olmak üzere uygunluk değerlendirme faaliyeti gerçekleştiren kuruluşu ifade eder. Günlük kullanımda uygunluk değerlendirme kuruluşları zaman zaman “belgelendirme kuruluşu” olarak da adlandırılabilmektedir.ISO/IEC 17011 “Uygunluk Değerlendirmesi - Uygunluk Değerlendirme Kuruluşlarını Akredite Eden Akreditasyon Kurumları için Gereklilikler” standardına göre uygunluk değerlendirme kuruluşu, “uygunluk değerlendirme hizmetlerini yapan ve akreditasyonun konusu olabilen kuruluştur”.
4.Helal Akreditasyon Kurumu’nun Görev ve Yetkileri Nelerdir?
703 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile değişik 7060 sayılı Kanun ve 4 sayılı “Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi” hükümleri ile kurulmuş olan Helal Akreditasyon Kurumu (HAK), kamu tüzel kişiliğini haiz, idari ve mali özerkliğe sahip özel bütçeli bir kuruluş olup ülkemizde helal akreditasyon hizmeti sunma yetkisini haiz tek kurumdur. HAK’ın temel görev ve yetkileri şunlardır: (a) Ülkemizde ve yurt dışında yerleşik helal uygunluk değerlendirme kuruluşlarına helal akreditasyon hizmeti sunmak,(b) Helal akreditasyon ile ilgili kıstas ve tedbirleri belirlemek ve bunları uygulamak, (c) Faaliyet alanı kapsamında, uluslararası ve bölgesel akreditasyon birlikleri ve örgütleri nezdinde Türkiye’yi temsil etmek, bunlara üye olmak, yönetimlerinde görev almak veya bu kuruluşların merkezi olarak hizmet vermek, ikili veya çok taraflı karşılıklı tanıma anlaşmalarını imzalamak, (d) Akreditasyon kuruluşları ve akreditasyon kuruluşu bulunmayan ülkelerdeki helal akreditasyon ile ilgili kurum ve kuruluşlarla ilişkiler kurmak, işbirliğinde bulunmak. (e) Helal akreditasyon konusunda her türlü bilimsel ve teknik incelemeleri gerçekleştirmek, helal akreditasyonun önemini artırıcı faaliyetler yapmak, bu kapsamda eğitim vermek, araştırma ve yayın yapmak veya yaptırmak, (f) Ulusal ve uluslararası kongre, seminer ve benzeri toplantılar düzenlemek.
5.Türkiye’de Başka Hangi Kurumlar Helal Akreditasyon Yapabilir?
17 Ocak 2019 tarihli ve 7161 sayılı Kanunla değişik 7060 sayılı Kanun uyarınca Helal Akreditasyon Kurumu (HAK), Türkiye’de helal uygunluk değerlendirme kuruluşlarını akredite etmek üzere yetkili tek kurum olup başka hiçbir tüzel ya da gerçek kişi HAK’ın görev alanına giren hususlarda faaliyette bulunamaz, helal uygunluk değerlendirme kuruluşlarını akredite edemez, helal akreditasyonla ilgili doğrudan veya dolaylı olarak hizmet sunumuna yönelik beyanda bulunamaz.
6.Helal Akreditasyon Kurumu Helal Belgesi Düzenliyor mu?
Hayır, Helal Akreditasyon Kurumu (HAK) helal belgesi düzenlememektedir.HAK’ın kuruluş amaçları arasında ülkemizde ve yurt dışında yerleşik helal uygunluk değerlendirme kuruluşlarına helal akreditasyon hizmeti sunmak, helal akreditasyon ile ilgili kıstas ve tedbirleri belirlemek ve bunları uygulamak yer almaktadır. Bu çerçevede, helal belgelendirme faaliyeti HAK’ın görev ve yetki alanında bulunmamaktadır. Helal belgeleri, uygunluk değerlendirme (belgelendirme) kuruluşları tarafından düzenlenmektedir. Helal belgelendirme (uygunluk değerlendirme) kuruluşları faaliyetleri tarafımızca denetim ve izleme faaliyetlerine tabi tutulduktan sonra HAK tarafından akredite edilmektedir. HAK’tan akredite belgelendirme kuruluşlarına internet sayfamız üzerinden erişim sağlanabilmektedir. (https://hak.gov.tr/helal-akreditasyon/helal-akredite-kurulus-arama)
7.Helal Akreditasyon Kurumu Neyin Helal Olup Olmadığına Karar Veriyor mu?
Hayır. Helal Akreditasyon Kurumu (HAK) bir fetva makamı değildir ve neyin helal olup olmadığına karar vermez. HAK; ilgili standartlar uyarınca faaliyet gösteren ve helal belgesi düzenleyen helal uygunluk değerlendirme kuruluşlarını yine ilgili standartlar uyarınca akredite ederek, bir başka ifade ile belge verebilmeleri hususunda gerekli izinleri verip onları denetleyerek, dünyada bilinirliği ve güvenilirliği olan ve tüketiciler nezdinde de farkındalığı yüksek bir yapının kurulması amacına hizmet etme iddiasındadır.
8.Helal Belgesi Olmayan Ürünler ya da Hizmetler Helal Değil midir?
Helal; İslam fıkhına göre, “yasaklanmamış, izin verilen ve kurallara uygun olan” anlamını taşımaktadır. Bu tanım, gıda ve diğer ürünlerin sağlık ve temizlik konusundaki kriterlere uygunluğunu (tayyib) da içermektedir. Bu itibarla; Helal Akreditasyon Kurumu (HAK) tarafından akredite edilen helal belgelendirme kuruluşlarınca yapılan belgelendirme, İslami kurallara uygunluğun yanı sıra uluslararası alanda kabul gören gıda güvenilirliği, hijyen gibi ilgili standartların gerekliliklerini de kapsamaktadır. Ancak buradan hareketle, helal belgesi olmayan bir ürünün, helal sayılmayacağı sonucu çıkartılmamalı; yalnızca helal belgeli bir ürün olmadığı bilinmelidir.
9.Helal Akreditasyon Kurumu Hangi Standartlara İstinaden Akreditasyon Hizmeti Sunmaktadır?
Helal Akreditasyon Kurumu (HAK) tarafından gerçekleştirilen akreditasyon hizmetleri, Türkiye’nin kuruluşundan bu yana üyesi olduğu İslam İşbirliği Teşkilatı’na (İİT - Organisation of Islamic Cooperation-OIC) bağlı olarak çalışan İslam Ülkeleri Standartlar ve Metroloji Enstitüsü (SMIIC-The Standards and Metrology Institute for the Islamic Countries) tarafından hazırlanan OIC/SMIIC standartları çerçevesinde yapılmaktadır. SMIIC tarafından pek çok alanda yayımlanan standartlara, SMIIC resmi internet sayfasından erişim sağlanabilir. (https://www.smiic.org/en/standards)
10.Helal Akreditasyon Kurumundan Akredite Olmanın Faydası Nedir?
Helal Akreditasyon Kurumu (HAK) tarafından akredite edilen belgelendirme kuruluşları tarafından verilen helal belgeleri, güvenilirliklerini ispatlamış olmaktadır. Bununla beraber, 2014/8 sayılı “Pazara Giriş Belgelerinin Desteklenmesine İlişkin Karar” uyarınca Helal Akreditasyon Kurumundan akredite belgelendirme kuruluşları tarafından düzenlenen helal belgeleri devlet desteklerinden yararlanabilirken, HAK’tan akredite belgeli ürün için de çeşitli pazarlarda pazara giriş kolaylığı söz konusu olabilmektedir. İç piyasada ise işletmeler, Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) İşletme Geliştirme Destek Programı kapsamında HAK tarafından akredite edilmiş kurum/kuruluşlardan alacakları belgeler için, destek üst limitleri dahilinde %60 (altmış) oranında belgelendirme desteğinden yararlanabilmektedir. Son olarak, İslam İşbirliği Teşkilatı’nın standardı olan OIC/SMIIC standartları uyarınca verilen HAK akreditasyonuna sahip olmak önemli bir prestij vesilesidir.
11.SMIIC (İslam Ülkeleri Standartlar ve Metroloji Enstitüsü) Nedir? Helal Akreditasyon Kurumu Neden OIC/SMIIC Standartlarını Tercih Etmiştir?
Tam adı İslam Ülkeleri Standartlar ve Metroloji Enstitüsü olan SMIIC (The Standards and Metrology Institute for the Islamic Countries), İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT - Organisation of Islamic Cooperation-OIC) üyesi ülkelerdeki standartların uyumlaştırılması ve yenilerinin hazırlanması vasıtasıyla üye ülkeler arasındaki ticarette teknik engellerin ortadan kaldırılması ve ticaretin geliştirilmesi amacıyla 2010 yılında kurulmuştur. Tüm İİT üyelerinin katılımına açıktır. Merkezi İstanbul’dadır. 3’ü gözlemci 42 üyesi mevcuttur. (https://www.smiic.org/en)SMIIC’in; gıda, kozmetik ve turizm gibi alanlarda ürün ve hizmet gruplarına özel standartların yanı sıra laboratuvarlar ve personel belgelendirmesine ilişkin de standartları mevcuttur. Söz konusu standartlara SMIIC’in resmi internet sayfasından erişim sağlanabilir. (https://www.smiic.org/en/standards). Halihazırda, SMIIC standart hazırlık çalışmaları farklı alanlarda devam etmektedir. Söz konusu standartlar, üye ülkelerin temsilcilerinden oluşan alt komisyonlarda hazırlanmaktadır. Standartların hazırlık çalışmalarının yürütüldüğü ve kararların oybirliği ile alındığı “Teknik Komite” olarak adlandırılan birimlerin tüm SMIIC üyesi ülkelerin katılımına açık olması sebebiyle, dünyadaki bütün Müslümanların hassasiyetlerine cevap verebilecek nitelikte standartlar hazırlanmaktadır. Bununla birlikte SMIIC; dünyada geniş kabul gören Uluslararası Standartlar Teşkilatı (ISO) standartlarını da dikkate almakta ve helal belgelendirme alanında hazırladığı standartlarda çoğu zaman ISO standartlarına atıflar yapmaktadır.
12.Helal Akreditasyon Kurumu Hangi Alanlarda Akreditasyon Hizmeti Vermektedir?
Helal Akreditasyon Kurumu (HAK) dünyada bir ilk olarak OIC/SMIIC standartlarına göre akreditasyon vermiştir. Bu ilk akreditasyon, gıda ürünlerine yönelik olarak gerçekleşmiştir. Bu kapsamda ilerleyen dönemlerde OIC/SMIIC standardı bulunan veya yeni standart yayınlanacak alanlarda belgelendirme yapan kuruluşlar da akredite olmak için HAK’a başvuruda bulunabileceklerdir.
13.Helal Belgelendirmesi Yapan Kuruluşlar için Akreditasyon Başvuru Süreci Nasıldır?
Helal belgelendirme faaliyeti yürüten uygunluk değerlendirme kuruluşları için 16 Ekim 2019 tarihli ve 30920 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Helal Uygunluk Değerlendirme Kuruluşlarının Akreditasyonu Hakkında Yönetmelik ile belirlenen kural ve prosedürler akreditasyona esas olmaktadır. Bunun yanı sıra başvuru kılavuzları ve temel rehberler hazırlanmıştır. Bu dokümanların tamamına internet sitemiz (www.hak.gov.tr) üzerinden erişim sağlanabilmektedir. • Helal akreditasyon sürecine ilişkin şema için tıklayınız. (https://hak.gov.tr/helal-akreditasyon/helal-akreditasyon-surecleri)• İnternet sitemiz üzerinden helal akreditasyon başvurusu yapmak için tıklayınız (https://haksis.hak.gov.tr/)
14.Helal Akreditasyon Kurumuna Yapılan Akreditasyon Başvuruları Genel İtibariyle Hangi Süreçlere Tabidir?
Genel itibariyle, Helal Akreditasyon Kurumuna (HAK) akreditasyon başvurusunda bulunan bir kuruluş; belge/bilgi doğrulaması ve ofis ve tanık denetiminden oluşan saha denetimi gibi süreçlere tabi olmaktadır. Akreditasyon sertifikası almaya hak kazanan Helal Uygunluk Değerlendirme Kuruluşu ise yılda en az bir kez olmak üzere düzenli olarak gözetim denetimlerine tabidir. Bütün akreditasyon süreçleri şeffaf bir çerçevede sürdürülmektedir. Başvuru ve değerlendirme süreçleri en yetkin dijital araçlar ile sürdürülebilir bir kalite anlayışı çerçevesinde yürütülmektedir. Bu bağlamda, HAK Yönetim Kurulu üyeleri ve HAK personelince objektiflik, tarafsızlık ve gizlilik esaslarına da azami önem gösterilmektedir.
15.Helal Akreditasyon Kurumundan Akredite Edilmiş Bir Helal Belge Sahibi Olurken Devlet Desteğinden Yararlanabilir Miyiz?
Evet. İki farklı kurum tarafından verilen belgelendirme desteği bulunmaktadır. Ticaret Bakanlığı tarafından 2014/8 sayılı “Pazara Giriş Belgelerinin Desteklenmesine İlişkin Karar” kapsamında ‘Pazara Giriş Belgeleri Desteği’ çerçevesinde Helal Akreditasyon Kurumu (HAK) tarafından akredite edilen uygunluk değerlendirme (belgelendirme) kuruluşlarınca düzenlenen belgeler için yapılan harcamaların belirli bir bölümü 2014/8 sayılı “Pazara Giriş Belgelerinin Desteklenmesine İlişkin Karar” kapsamında karşılanmaktadır. Söz konusu destek ile ilgili detay bilgiye Ticaret Bakanlığı internet sitesi üzerinden erişim sağlanabilmektedir. (https://ticaret.gov.tr/destekler/ihracat-destekleri/teblig-bazinda-destek-mevzuati/2014-8-sayili-pazara-giris-belgelerinin-desteklenmesine-iliskin-karar) Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB)-İşletme Geliştirme Destek Programı Belgelendirme Desteği kapsamında HAK ve HAK tarafından akredite edilmiş kurum veya kuruluşlardan alınacak belge ücretleri ve ayrıca, müracaat ve dosya inceleme, tetkik, denetim, test ücreti de destek kapsamında değerlendirilmektedir.Söz konusu destek ile ilgili detay bilgiye KOSGEB internet sitesi üzerinden erişim sağlanabilmektedir. (www.kosgeb.gov.tr/site/tr/genel/destekdetay/6798/isletme-gelistirme-destek-programı)
16.Helal Belgesi Sahibi Olmanın Dış Ticarette Faydaları Nelerdir?
Üretilen ürünün helalliğinin yanında hijyenine ve kalitesine ilişkin de önemli bir gösterge niteliği taşıyan helal belgelendirmenin en önemli faydaları; tüketiciye güven ve tercih kolaylığı, üreticiye ise rekabette avantaj ve dış ticarette pazara giriş kolaylığı sağlamasıdır. Helal Akreditasyon Kurumundan akredite bir helal belgesine sahip olmanın avantajları ise; 2014/8 sayılı “Pazara Giriş Belgelerinin Desteklenmesine İlişkin Karar” uyarınca devlet desteklerinden yararlanabilme, çeşitli pazarlarda pazara giriş kolaylığı ve İslam İşbirliği Teşkilatı’nın standardı olan OIC/SMIIC standartları uyarınca akreditasyon yapıldığından önemli bir prestij vesilesi olması olarak sayılabilir.
17.Helal Belgeli Ürün ve Hizmet Pazarının Büyüklüğü Ne Kadardır?
Dünyadaki 1,8 milyar Müslüman nüfusun tüketim alışkanlıklarına helal belgelendirmesi özelinde bakıldığında, 2018 yılında; gıda, ilaç, kozmetik ve turizm gibi sektörlerde 2,2 trilyon ABD doları harcama yapıldığı tahmin edilmektedir. Bu harcamanın 2024 yılına kadar %6,2'lik kümülatif yıllık büyüme oranı ile 3,2 trilyon ABD dolarına ulaşacağı tahmin edilmektedir. İslami finans ise %6,2 oranında büyüyerek 2,5 trilyon ABD doları işlem hacmine ulaşmıştır. Diğer bir ifadeyle, mal ve hizmet piyasasına finans alanında yapılan harcamalar da eklendiğinde toplam 4,7 trilyon ABD doları büyüklüğünde bir piyasadan söz etmek mümkündür. (Kaynak: Thomson Reuters-İslami Ekonomi Raporu 2019/2020)
18.Helal Akreditasyon Kurumu (HAK) Kimleri Denetleyebilir? Türkiye’deki Helal Belgelendirme Kuruluşlarının Tamamı HAK Tarafından Denetlenmekte midir?
Helal Akreditasyon Kurumu (HAK), hem yurt içinde hem de yurt dışında yalnızca akredite ettiği kuruluşların belgelendirme yetkinliğini denetleme yetkisine sahiptir. Belgelendirme kuruluşları için HAK’tan akredite olmanın ihtiyari olması sebebiyle HAK tarafından akredite edilmeyen kuruluşların helal belgelendirme faaliyetlerinin denetlenmesi HAK’ın görev ve yetki alanı dâhilinde değildir. Diğer taraftan, akreditasyon ihtiyari olmakla birlikte helal belgesinin güvenilir olması akreditasyona tabi olması ile mümkündür. Diğer bir ifade ile HAK tarafından akreditasyon kapsamında olmayan belgeler muteber değildir.
19.Helal Akreditasyon Kurumu Denetçi Havuzunda Kimler Yer Alabilir?
Helal Akreditasyon Kurumu (HAK) tarafından akreditasyon denetimleri için kendi alanlarında uzman kişilerden (gıda mühendisi, veteriner hekim, İslami uzman vb.) oluşan yetkin bir denetçi/uzman havuzu oluşturulmuştur. HAK’ın akreditasyon denetimlerinde görev alacak olan kişiler hem OIC/SMIIC standartlarında belirlenmiş asgari şartları hem de HAK’ın benimsediği ilkeleri karşılayacak nitelikte olmalıdır. Denetçi havuzunda yer alabilecek kişilerin temel olarak HAK’ın esas aldığı OIC/SMIIC standartları ile ISO/IEC 17021-1, ISO/TS 22003 ve ISO/IEC 17065 standartlarının en güncel versiyonları hakkında bilgi sahibi olması ve bunları yorumlama kabiliyetini haiz olması gerekmektedir. Bununla birlikte HAK’ın ‘denetçi’ ve ‘uzman’ havuzunda yer alma başvurusunda bulunacak şahısların hangi kişisel ve teknik niteliklere sahip olmaları gerektiği de ilgili uygulama dokümanlarında belirtilmektedir. Başvuracak şahısların bu dokümanlarda belirtilen şartları sağlamaları zaruridir. Bahse konu havuzda, kamu personeli kimliğine sahip şahıslar da yer alabilecektir. • Denetim Ekibi Oluşturulma Usul ve Esasları Rehberi için https://www.hak.gov.tr/data/5dc2c44a13b876761460c896/AKR-Pr01-Rh-001-Rv03.pdf • Denetçi/uzman havuzuna başvuru için https://haksis.hak.gov.tr/#/auth/login
