Bosna Hersek
Nüfus
3.263.000 (Nisan 2021, IMF)
Başkent
Saraybosna
Para Birimi
KM (Değiştirilebilir Mark)
Ticaret Hacmi
Müslümanların Oranı
% 50,7 (tah. 2019)
GSYH/KB (Nominal)
6.228,00 ABD$ (Nisan 2021, IMF)
HELAL KONUSUNDA GENEL BİLGİLER
Bosna Hersek nüfusunun yaklaşık %51’i Müslümanlardan oluşmaktadır. Ülkede İslami hassasiyetleri gözeten topluluk ağırlıkla Boşnaklar olsa da helal ve dolayısıyla temiz, sağlıklı ürünler toplumun tamamına hitap etmektedir. Bu sebeple, Bosna Hersek helal belgeli ürün ve hizmet uygulamalarının gelişmesi için güçlü bir potansiyel taşımaktadır. Demografik anlamda çoğunluğu Müslümanların oluşturduğu Bosna Hersek, helal belgeli ürün imalatında bölge lideri olarak görülmektedir.
Özellikle ülkenin bazı bölgelerinin sanayileşmeye açılmamış olması doğal halinin muhafazasını mümkün kılarak Bosna Hersek’in helal belgeli ürün sektörüne yönelik organik üretime ve hayvancılığa müsait alanlar barındırmasını sağlamıştır.
Bosna Hersek Helal Sertifikalandırma Ajansı (Agency for Halal Quality Certification-AHQC) verilerine göre Bosna Hersek’in helal belgeli ürün ithalatında ise önemli paya sahip ülkeler arasında Hırvatistan, Sırbistan, Türkiye ve Polonya önde gelmektedir.
Helal Belgelendirme Faaliyetleri
Ülkede helal belgesi temin zorunluluğu olmamakla birlikte, helal olduğu iddiası ile piyasaya sürülen ürünün yetkili kuruluş tarafından verilen ve helal statüsünü gösteren bir belgeye sahip olması gerekmektedir.
Bosna Hersek’te ithalata konu helal belgeli ürünlerin Bosna Helal Standardı (BAS 1049:2010) gerekliliklerini karşılaması gerekmektedir. BAS 1049:2010 isimli Bosna Hersek milli helal standardının “OIC/SMIIC 1: Helal Gıda İçin Temel Gereklilikler” standardı ile uyumlaştırıldığı belirtilmektedir.
2006’da ürün ve hizmetlerin helal belgelendirilmesi ve helal alanındaki eğitimlerin teşviki/ helal kalite altyapısının güçlendirilmesi amacıyla Bosna İslam Birliğince kurulan ve yönetilen AHQC, Bosna Hersek’te helal belgelendirme faaliyetinde bulunan tek kuruluştur.[1]
Kuruluşun hizmetlerini yürütürken gözettiği ve helal belgelendirmede esas aldığını belirttiği standartlar aşağıdaki gibidir.
a) BAS Helal Standardı 1049:2010 – Helal Gıda-Gereklilikler ve Tedbirler
b) OIC/SMIIC 2: 2019 – Uygunluk Değerlendirme- Helal Belgelendirme Kuruluşları için Gereklilikler
c) UAE.S GSO 2055- 1: 2015 - UAE.S GSO 2055- 1: 2015 – Helal Gıda- Bölüm 1: Genel Gereklilikler
d) UAE.S 993 :2015 - UAE.S 993 :2015 – İslami Kurallara Göre Hayvan Kesimi Gereklilikleri
e) MS 1500:2019 – Helal Gıda- Üretim, Hazırlama, Dağıtım ve Depolama- Genel Kılavuz (3. Versiyon)-Malezya
Bosna Hersek, İslam İşbirliği Teşkilatı ve İslam Ülkeleri Standartlar ve Metroloji Enstitüsünde (Standards and Metrology Institute for Islamic Countries-SMIIC) gözlemci üye konumunda olup SMIIC’de Bosna Hersek Standardizasyon Enstitüsü (Institute for Standardization of Bosnia and Herzegovina-BAS) tarafından temsil edilmektedir.
Ülkede milli akreditasyon kurumu olarak Bosna Hersek Akreditasyon Enstitüsü (Institute for Accreditation of Bosnia and Herzegovina-BATA) faaliyet göstermekte olup söz konusu kurumun helal belgelendirme kuruluşlarına yönelik akreditasyon faaliyeti bulunmamaktadır.
AHQC, Bosna Hersek Federasyonu Ekonomi Odası bünyesindeki Helal Sanayi Derneği ile faaliyetlerini eş güdüm içinde yürütmektedir.[2] Helal Sanayi Derneği “helal sağlık ve kalitedir” misyonuyla faaliyet göstermektedir. Bu yönüyle yerli helal ürünlerin tüm beslenme alışkanlıklarına, her yaşa ve Müslüman olmayanlara da hitap ettiğini ifade ederek Bosna Hersek’in uluslararası helal belgeli ürün ticaretindeki pazar payını artırmayı amaçlamaktadır.
Helal Alanındaki Faaliyetler & Fuarlar
Saraybosna Helal Ürün Forumu (SAHAF):[3] İlki 2012 yılında olmak üzere peş peşe üç yıl gerçekleştirilen organizasyon helal belgeli ürün ve hizmet sektörüne ilişkin farkındalığı artırmayı amaçlamıştır.
Saraybosna Helal Fuarı:[4] İlki 2018 yılında gerçekleştirilmiştir. Bosna’daki İslami Finans ilkelerine göre çalışan ilk ve tek banka olan Bosna Bank International organizasyonunda düzenlenmektedir. Fuar, helal belgeli ürün ve hizmet sektörü paydaşlarını bir araya getirmeyi ve böylece helal belgeli ürün ticaretini güçlendirmeyi hedeflemektedir.
Özellikle ülkenin bazı bölgelerinin sanayileşmeye açılmamış olması doğal halinin muhafazasını mümkün kılarak Bosna Hersek’in helal belgeli ürün sektörüne yönelik organik üretime ve hayvancılığa müsait alanlar barındırmasını sağlamıştır.
Bosna Hersek Helal Sertifikalandırma Ajansı (Agency for Halal Quality Certification-AHQC) verilerine göre Bosna Hersek’in helal belgeli ürün ithalatında ise önemli paya sahip ülkeler arasında Hırvatistan, Sırbistan, Türkiye ve Polonya önde gelmektedir.
Helal Belgelendirme Faaliyetleri
Ülkede helal belgesi temin zorunluluğu olmamakla birlikte, helal olduğu iddiası ile piyasaya sürülen ürünün yetkili kuruluş tarafından verilen ve helal statüsünü gösteren bir belgeye sahip olması gerekmektedir.
Bosna Hersek’te ithalata konu helal belgeli ürünlerin Bosna Helal Standardı (BAS 1049:2010) gerekliliklerini karşılaması gerekmektedir. BAS 1049:2010 isimli Bosna Hersek milli helal standardının “OIC/SMIIC 1: Helal Gıda İçin Temel Gereklilikler” standardı ile uyumlaştırıldığı belirtilmektedir.
2006’da ürün ve hizmetlerin helal belgelendirilmesi ve helal alanındaki eğitimlerin teşviki/ helal kalite altyapısının güçlendirilmesi amacıyla Bosna İslam Birliğince kurulan ve yönetilen AHQC, Bosna Hersek’te helal belgelendirme faaliyetinde bulunan tek kuruluştur.[1]
Kuruluşun hizmetlerini yürütürken gözettiği ve helal belgelendirmede esas aldığını belirttiği standartlar aşağıdaki gibidir.
a) BAS Helal Standardı 1049:2010 – Helal Gıda-Gereklilikler ve Tedbirler
b) OIC/SMIIC 2: 2019 – Uygunluk Değerlendirme- Helal Belgelendirme Kuruluşları için Gereklilikler
c) UAE.S GSO 2055- 1: 2015 - UAE.S GSO 2055- 1: 2015 – Helal Gıda- Bölüm 1: Genel Gereklilikler
d) UAE.S 993 :2015 - UAE.S 993 :2015 – İslami Kurallara Göre Hayvan Kesimi Gereklilikleri
e) MS 1500:2019 – Helal Gıda- Üretim, Hazırlama, Dağıtım ve Depolama- Genel Kılavuz (3. Versiyon)-Malezya
Bosna Hersek, İslam İşbirliği Teşkilatı ve İslam Ülkeleri Standartlar ve Metroloji Enstitüsünde (Standards and Metrology Institute for Islamic Countries-SMIIC) gözlemci üye konumunda olup SMIIC’de Bosna Hersek Standardizasyon Enstitüsü (Institute for Standardization of Bosnia and Herzegovina-BAS) tarafından temsil edilmektedir.
Ülkede milli akreditasyon kurumu olarak Bosna Hersek Akreditasyon Enstitüsü (Institute for Accreditation of Bosnia and Herzegovina-BATA) faaliyet göstermekte olup söz konusu kurumun helal belgelendirme kuruluşlarına yönelik akreditasyon faaliyeti bulunmamaktadır.
AHQC, Bosna Hersek Federasyonu Ekonomi Odası bünyesindeki Helal Sanayi Derneği ile faaliyetlerini eş güdüm içinde yürütmektedir.[2] Helal Sanayi Derneği “helal sağlık ve kalitedir” misyonuyla faaliyet göstermektedir. Bu yönüyle yerli helal ürünlerin tüm beslenme alışkanlıklarına, her yaşa ve Müslüman olmayanlara da hitap ettiğini ifade ederek Bosna Hersek’in uluslararası helal belgeli ürün ticaretindeki pazar payını artırmayı amaçlamaktadır.
Helal Alanındaki Faaliyetler & Fuarlar
Saraybosna Helal Ürün Forumu (SAHAF):[3] İlki 2012 yılında olmak üzere peş peşe üç yıl gerçekleştirilen organizasyon helal belgeli ürün ve hizmet sektörüne ilişkin farkındalığı artırmayı amaçlamıştır.
Saraybosna Helal Fuarı:[4] İlki 2018 yılında gerçekleştirilmiştir. Bosna’daki İslami Finans ilkelerine göre çalışan ilk ve tek banka olan Bosna Bank International organizasyonunda düzenlenmektedir. Fuar, helal belgeli ürün ve hizmet sektörü paydaşlarını bir araya getirmeyi ve böylece helal belgeli ürün ticaretini güçlendirmeyi hedeflemektedir.